Od 27 grudnia ub. roku świętujemy przez cały czas 102. rocznicę wybuchu zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Zanim wzniesiemy kolejny raz „toast za zwycięstwo”, związany z podpisaniem traktatu rozejmowego w Trewirze 16 lutego 1919 roku, dla interesujących się historią mamy coś wyjątkowego: dostępną w wersji on-line, bogatą w mało znane zdjęcia, dokumenty i fakty wystawę opowiadającą o losach naszych wielkopolskich wojsk walczących o kształt granic odradzającej się Ojczyzny. Dwadzieścia plansz, dwadzieścia odsłon naszych sukcesów na Kresach Wschodnich, Górnym Śląsku, Pomorzu i w Wielkopolsce. Można ją pobrać bezpłatnie.
Koniec I wojny światowej przyniósł rozpad starego i narodziny nowego świata. W wyniku upadku wielowiekowych monarchii, pozostające pod ich wpływem narody uzyskały możliwość samostanowienia o sobie. Państwa, które przed wiekami utraciły niepodległość odradzały się, powstawały również nowe, dotąd nieistniejące. Narody Europy Środkowo-Wschodniej wzięły sprawy we własne ręce, działając metodą faktów dokonanych, i nie czekając na rozstrzygnięcia paryskiej konferencji pokojowej. Narodzinom nowych państw towarzyszyły na ogół spory graniczne i konflikty zbrojne. W przededniu odzyskania przez Polskę niepodległości, kwestia kształtu granic przyszłego państwa polskiego pozostawała otwarta. Gdy z końcem I wojny światowej zaczęły zachodzić przemiany geopolityczne w Środkowo-Wschodniej Europie, oczywistym stało się, że prędzej czy później dojdzie do zderzenia polskich aspiracji narodowych z aspiracjami ościennych narodów, zgłaszających roszczenia do ziem przedrozbiorowej Rzeczypospolitej. Odradzająca się Polska już na samym początku uwikłana została w szereg lokalnych konfliktów i wojen terytorialnych z państwami ościennymi: Rzeszą Niemiecką, Czechosłowacją, Ukrainą, Litwą i Rosją bolszewicką. O przynależności państwowej spornego terytorium decydowały zarówno działania dyplomatyczne na arenie międzynarodowej, jak i potencjał militarny stron konfliktu. Odradzająca się niepodległa Polska, od pierwszych chwil istnienia, zmuszona była walczyć o swoje granice orężem i dyplomacją. W toczonych w latach 1918-1921 przez państwo polskie konfliktach zbrojnych o granice, istotną rolę odegrali Wielkopolanie, zaznaczając swoją obecność na niemal każdym z ówczesnych frontów. Poprzez wystawę „Wielkopolanie w walkach o kształt Niepodległej (1919-1921)”, postanowiliśmy przybliżyć niezwykłą historię walecznych żołnierzy wojsk wielkopolskich i ofiarności społeczeństwa.
Ekspozycja „Wielkopolanie…” składa się z dwudziestu plansz. Tematycznie została podzielona na cztery sekcje: „Z odsieczą dla Lwowa”, „Przeciwko czerwonej fali”, „Ratujmy Górny Śląsk!” oraz „Powrót do Macierzy”, dotyczące wydarzeń rozgrywających się na Kresach Wschodnich, Górnym Śląsku, Pomorzu i w Wielkopolsce. Prezentuje bogaty materiał ikonograficzny, pochodzący z zbiorów własnych Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, ale również pozyskany dzięki owocnej współpracy z licznymi instytucjami kultury. Podziękowania za udostępnienie fotografii, publikacji i dokumentów kierujemy w stronę: Muzeum Okręgowego w Lesznie, Muzeum Powstańców Wielkopolskich w Lusowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Śląskiej Biblioteki Cyfrowej oraz Muzeum Książąt Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Wystawę „Wielkopolanie w walkach o kształt Niepodległej(1919-1921)” można bezpłatnie pobrać w formacie PDF:
Wystawa_Wielkopolanie w walkach o kształt Niepodległej (1919-1921)_cz.1
Wystawa_Wielkopolanie w walkach o kształt Niepodległej (1919-1921)_cz.2
Kurator wystawy: Jan Gruszka – adiunkt w Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919,
współpraca: Piotr Kotecki, Michał Krzyżaniak, Marcin Wiśniewski
