Jedna inwestycja – dwa procesy. Wystawa stała – Wielkopolskie Muzeum Niepodległości

Równie ważne co budowa nowego gmachu Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 jest stworzenie wystawcy stałej, serca nowego Muzeum, która w sposób atrakcyjny, nowoczesny i czytelny opowie historię blisko 200 lat wielkopolskiej drogi do niepodległości. Właśnie ukończono prace nad projektem wystawy stałej, do wakacji ma być ogłoszony przetarg na jej wykonawcę. Na stworzenie wystawy, fizyczne wpisanie jej w mury nowego obiektu potrzeba ok. 20 miesięcy.

W zwycięskiej koncepcji konkursowej na projekt wystawy stałej, firma Trias AVI zaproponowała, aby mocno zaakcentowany został element zgodnego współdziałania i społecznego zaangażowania Wielkopolan w okresie niewoli, a potem walki, co przesądziło ostatecznie o zwycięstwie. Modułowo tworzona ekspozycja będzie miała charakter narracyjny. Jej siłą będzie kolekcja ponad 2 tys. oryginalnych, często unikatowych eksponatów, wzmocniona i uzupełniona o nowoczesne urządzenia i techniki wykorzystywane we współczesnym muzealnictwie oraz efektowną scenografię. Na pierwszym planie będzie jednak zawsze oryginalny przedmiot, prawdziwy świadek historii, w którym zaklęta jest przeszłość oraz ludzkie emocje. Historię opowiedzą nam nie anonimowy bohaterowie, Powstańcy, ale osoby przedstawione z imienia i nazwiska, których twarze, sylwetki, będziemy spotykać na każdym kroku podczas zwiedzania Muzeum.

Ekspozycja będzie dziesięciokrotnie większa od obecnego powstańczego muzeum mieszczącego się w poznańskim Odwachu na Starym Rynku, ale jej atutem będzie nie tyle licząca 3 tys. m2 powierzchnia, ile scenografia i fantastyczne, dotąd niepokazywane pamiątki. Gros z nich to kolekcja własna Muzeum, ale wiele bardzo cennych muzealiów pochodzi także z prywatnych, rodzinnych kolekcji, które przekazane zostaną na ekspozycję czy to w formie darów, czy też wieloletnich użyczeń. Przez cały czas trwa akcja Podziel się swoją historią, akcja poszukiwania i zbierania pamiątek, które wzbogacą muzealne zbiory, pozwolą w przyszłości organizować ciekawe wystawy czasowe.

Głównym przesłaniem opowieści o ponad 200 latach historii Wielkopolski i trudnej drogi do niepodległości, ze zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim jako jej kulminacją, jest wolność. Wszak umiłowanie wolności i polskości mamy tu, w Wielkopolsce, zakodowane w genach, w naszym DNA. Chcemy Polakom i gościom z zagranicy pokazać, w jaki sposób, dzięki zgodnemu współdziałaniu, dobrej organizacji, działaniom militarnym, ale także aktywnej roli kobiet i duchowieństwa, udało się w latach 1918–1920 odzyskać wolność i niepodległość, jak doszło do ukształtowania zwycięskiego pokolenia Wielkopolan. Tworzymy muzeum i wystawę godną Powstania Wielkopolskiego.

Nowa siedziba Muzeum składa się z części naziemnej i podziemnej. W czterech wolno stojących budynkach znajdą się przestrzenie dla działalności edukacyjnej, konferencyjnej, wystaw czasowych, przechowywania i konserwacji muzealiów, administracji. Dziesięć metrów pod ziemią umieszczona zostanie wystawa stała. Plac, swoista agora i park o powierzchni 8 tys. m2, znajdujące się w bezpośrednim otoczeniu obiektu, stworzą możliwość organizacji wydarzeń plenerowych i specjalnych, a także uroczystości historycznych i państwowych. Wystawa stała o charakterze narracyjnym będzie opowieścią nie tylko o historii, ale także o pamięci o wydarzeniach sprzed ponad 100 lat i ich współczesnej percepcji. Przyjmujemy, że opowiadana tu historia nigdy się nie kończy, stanowi tylko pretekst do szeregu działań podejmowanych przez Muzeum i zastanowienia się, czy wartości bliskie naszym przodkom, takie jak wolność, niepodległość, przyjaźń, pracowitość, bohaterstwo, zgodne współdziałanie i współpraca wciąż są aktualne i także współcześnie stanowią istotne źródło inspiracji naszych działań.

W Muzeum nie tylko obejrzymy wystawy stałą i czasowe. Jako ogólnopolska instytucja kultury, zamierzamy pełnić rolę centrum pamięci o wielkopolskiej drodze do niepodległości, szczególnie o zwycięskim Powstaniu Wielkopolskim 1918–1919 r. Dzięki naszej bogatej ofercie i kompetencjom całego zespołu, chcemy stać się preferowanym celem podróży dla odwiedzających Poznań, wyjątkowym miejscem spotkań i dialogu, do którego chce się powracać. Aspirujemy do roli istotnego w regionie, a docelowo także i w Polsce ośrodka edukacyjnego, eksperckiego, pełniącego jakże ważną rolę integrującą opartą na wspólnocie doświadczeń i przeżyć z przeszłości, pogłębiającą więzi i wspólną tożsamość. Nowa siedziba ma stać się miejscem nowoczesnej edukacji, ważnych konferencji i badań naukowych, miejscem spotkań ze świadkami historii, skarbnicą rodzinnych pamiątek Wielkopolan, placówką, w której swoje stałe miejsce i infrastrukturę niezbędną do prowadzenia statutowej działalności znajdzie Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.

Projektowana wystawa uwzględnia wszystkie aktualne wymogi dostępności, wychodzi naprzeciw zindywidualizowanym oczekiwaniom publiczności o różnych potrzebach i w różnym wieku. Osobne miejsce zajmie specjalna przestrzeń dedykowana maluchom i ich rodzinom , a centralnie położona rotunda będzie pełniła rolę miejsca refleksji, spotkań, wydarzeń specjalnych.

Nowe Muzeum to także zupełnie nowa jakość magazynowania, przechowywania i konserwacji eksponatów. Wiele z nich to dary i depozyty powierzone nam z zaufaniem zarówno przez rodziny, osoby prywatne, jak i przez inne muzea czy instytucje. Gwarantujemy właściwą opiekę nad nimi, zgodne z najwyższymi standardami przechowywanie i prace konserwatorskie

Historia „najdłuższej wojny nowoczesnej Europy”, wielkopolskiej drogi do niepodległości w nowym Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 zostanie opowiedziana i pokazana w sześciu Modułach: